Cách làm bánh chưng cho ngày Tết không quá khó, nhưng đòi hỏi sự tỉ mỉ và công sức để tạo ra những chiếc bánh thơm ngon, dẻo quánh và mang đậm hương vị truyền thống. Hãy cùng Sống Việt Nam tìm hiểu quy trình đơn giản để làm bánh chưng cho ngày Tết, giúp bạn giữ gìn phong tục và tạo nên món ăn tuyệt vời cho gia đình trong dịp Tết Nguyên Đán.

Cách làm bánh chưng cho ngày Tết

Làm bánh chưng không quá khó nhưng đòi hỏi sự tỉ mỉ và kiên nhẫn. Dưới đây là cách làm bánh chưng đơn giản, giúp bạn chuẩn bị món ăn truyền thống đậm đà hương vị Tết cho gia đình:

Nguyên liệu cần chuẩn bị để làm bánh chưng

Để làm được những chiếc bánh chưng xanh ngon và đậm vị, bạn cần chuẩn bị đầy đủ những nguyên liệu sau:

• Gạo nếp: 1 kg (loại nếp cái hoa vàng, dẻo, thơm)
• Đậu xanh: 300g (loại đậu xanh đã tách vỏ)
• Thịt lợn: 400g (thịt ba chỉ hoặc thịt lợn có mỡ để bánh không bị khô)
• Lá dong: 15-20 lá (lá phải to, tươi và không bị rách)
• Lạt buộc: 4-5 dây (làm từ cây giang hoặc tre)
• Gia vị: muối, hạt tiêu, hành tím.

Cách làm bánh chưng với 4 bước đơn giản

Bước 1: Sơ chế nguyên liệu

Trước khi bắt đầu gói bánh chưng, bạn cần sơ chế tất cả nguyên liệu:

• Gạo nếp: Vo sạch và ngâm gạo nếp trong nước khoảng 6-8 giờ hoặc để qua đêm. Sau đó, đổ ra rổ và để ráo nước. Trộn thêm một chút muối vào gạo để khi nấu, bánh chưng có vị đậm đà hơn.
• Đậu xanh: Vo sạch và ngâm đậu trong nước 3-4 giờ để đậu mềm. Sau khi ngâm, hấp đậu cho chín và tán nhuyễn. Nêm thêm một ít muối vào đậu.
• Thịt lợn: Rửa sạch, thái thành từng miếng vuông vừa ăn, ướp với muối, tiêu và hành tím băm nhỏ để thịt thấm đều gia vị.
• Lá dong: Rửa sạch lá dong và lau khô. Cắt bỏ phần cuống lá cứng và xếp lá sao cho phẳng để dễ gói bánh.

Bước 2: Cách gói bánh chưng

Gói bánh chưng là công đoạn đòi hỏi sự khéo léo và tỉ mỉ để bánh được vuông vắn và chặt tay. Dưới đây là cách gói bánh chưng cơ bản:

• Trải 4 lá dong theo hình dấu cộng (2 lá nằm ngang, 2 lá nằm dọc) sao cho phần mặt lá xanh, bóng nằm ở phía dưới để khi luộc, bánh chưng sẽ có màu xanh đẹp mắt.
• Cho khoảng 1 bát gạo nếp vào giữa lá dong, dàn đều thành một lớp mỏng.
• Tiếp theo, cho một lớp đậu xanh đã tán nhuyễn lên trên lớp gạo.
• Đặt một miếng thịt lợn vào giữa, rồi tiếp tục phủ thêm một lớp đậu xanh và gạo nếp lên trên để bọc kín nhân.
• Gấp các mép lá dong lại sao cho tạo thành hình vuông, sau đó dùng lạt buộc chặt bánh.

Lưu ý: Khi gói bánh chưng, hãy gói chắc tay để bánh không bị hở và nhân không bị rơi ra ngoài khi nấu.

Bước 3: Luộc bánh chưng

Sau khi gói bánh xong, bạn tiến hành luộc bánh:

• Xếp bánh vào nồi lớn. Đổ nước ngập bánh và bắt đầu đun lửa to cho nước sôi.
• Khi nước đã sôi, hạ lửa vừa và đun trong khoảng 8-10 giờ để bánh chín đều. Trong quá trình nấu, nhớ kiểm tra nước và châm thêm nước nóng để đảm bảo bánh luôn ngập trong nước.
• Khi bánh đã chín, vớt bánh ra và rửa lại bằng nước lạnh để loại bỏ phần nhựa từ lá dong. Sau đó, xếp bánh chưng lên một mặt phẳng và đặt một vật nặng lên trên để ép bánh chặt lại, giúp bánh săn chắc và dễ bảo quản hơn.

Bước 4: Bảo quản và thưởng thức bánh chưng

Sau khi bánh đã nguội, bạn có thể bảo quản bánh chưng ở nơi khô ráo, thoáng mát. Bánh chưng có thể để được khoảng 5-7 ngày trong điều kiện bình thường. Nếu muốn bảo quản lâu hơn, bạn có thể để bánh trong tủ lạnh. Khi ăn, bánh chưng có thể cắt thành từng miếng vuông, ăn kèm với dưa hành hoặc củ kiệu sẽ tăng thêm hương vị đậm đà, truyền thống.

Những lưu ý khi làm bánh chưng

Gói bánh chưng là một công việc đậm đà bản sắc văn hóa và cũng đầy thử thách. Để có được những chiếc bánh chưng thơm ngon, dẻo quánh và có hình dáng vuông vắn, bạn cần chú ý đến những yếu tố sau.

Cách chọn nguyên liệu

Chọn nguyên liệu là một trong những bước quan trọng nhất để đảm bảo bánh chưng có hương vị ngon và chất lượng. Dưới đây là những nguyên liệu bạn cần chú ý:

• Gạo nếp: Chọn nếp cái hoa vàng, hạt bóng, mẩy, đều, giúp bánh chưng dẻo và thơm.
• Thịt ba chỉ: Lựa chọn thịt ba chỉ có tỷ lệ mỡ nhiều, hồng hào và không có mùi hôi, để bánh chưng mềm và ngậy.
• Đậu xanh: Chọn đậu xanh hạt tiêu, nhỏ, có ruột vàng sẽ mang lại vị bùi và thơm đặc trưng.
• Lá dong: Nên chọn lá dong tươi, màu xanh đậm, lá lớn vừa đủ để gói bánh. Tránh lá bị rách hoặc quá giòn.
• Lạt: Lạt giang là sự lựa chọn lý tưởng vì mềm, mỏng và dẻo, giúp giữ cho bánh chắc chắn trong quá trình gói.

Cách bảo quản bánh chưng

Khi đã hoàn thành gói bánh, việc bảo quản bánh chưng sao cho giữ được độ tươi ngon cũng rất quan trọng. Dưới đây là một số mẹo để bảo quản bánh chưng hiệu quả:

• Bảo quản trong tủ lạnh: Nếu bạn không ăn ngay, hãy bảo quản bánh chưng trong tủ lạnh ở nhiệt độ từ 3-5°C. Bánh có thể bảo quản được đến 1 tháng mà không hỏng.
• Hấp lại bánh: Khi ăn lại, bạn có thể hấp lại bánh hoặc rán bánh chưng để bánh thơm ngon và giòn hơn.

Những lưu ý khi thực hiện gói bánh chưng

Gói bánh chưng là một nghệ thuật, không chỉ đòi hỏi sự khéo léo mà còn cần phải tuân thủ những nguyên tắc nhất định để bánh có chất lượng tốt.

• Gói chặt tay: Khi gói, phải gói thật chặt tay, sử dụng 4-6 chiếc lá để bánh dẻo và chắc chắn.
• Không đổ nước lạnh: Khi tiếp nước cho nồi bánh, tuyệt đối không cho nước lạnh vào. Nước lạnh sẽ làm bánh không chín đều và bị lại gạo.
• Thay nước luộc: Để bánh thêm dẻo, bạn có thể thay nước luộc bánh 1-2 lần. Lúc này, hãy rửa bánh qua nước lạnh để bánh được dẻo và thơm hơn.

Ý nghĩa của bánh chưng trong ngày Tết

Bánh chưng không chỉ là món ăn truyền thống, mà còn mang ý nghĩa sâu sắc trong văn hóa Việt Nam. Theo truyền thuyết, bánh chưng được vua Hùng đời thứ 6 chọn làm món lễ vật dâng lên đất trời, thể hiện lòng biết ơn và tôn vinh công lao của tổ tiên. Hình vuông của bánh chưng tượng trưng cho đất, với nhân đậu xanh và thịt mỡ thể hiện sự hòa quyện của trời đất, sản vật và công sức con người.

Vào dịp Tết, mỗi gia đình Việt đều chuẩn bị những chiếc bánh chưng vuông vắn, xanh mướt để dâng cúng tổ tiên, thể hiện lòng thành kính và mong muốn một năm mới an lành, thịnh vượng. Bánh chưng cũng là biểu tượng của sự đoàn kết, khi mọi thành viên trong gia đình cùng nhau ngồi gói bánh, chia sẻ niềm vui và kỳ vọng về một năm mới may mắn.

Kết luận

Qua bài viết này, Sống Việt Nam đã chia sẻ đến bạn cách làm bánh chưng cho ngày Tết từ những bước cơ bản nhất. Việc làm bánh chưng không chỉ là truyền thống văn hóa của người Việt mà còn là dịp để các thành viên trong gia đình quây quần, cùng nhau chuẩn bị cho năm mới. Chúc bạn thực hiện thành công.

Câu hỏi thường gặp về cách làm bánh chưng

Câu 1: Bao nhiêu nếp và lá dong cho 1 bánh chưng?

Để làm một chiếc bánh chưng, cần khoảng 500g gạo nếp, 300-400g đậu xanh, 300g thịt ba chỉ và khoảng 4-6 lá dong. Tuy nhiên, lượng này có thể thay đổi tùy theo kích thước bánh bạn muốn làm.

Câu 2: Làm sao để bánh chưng xanh tự nhiên và không nứt?

Để bánh chưng xanh tự nhiên và không nứt, hãy ngâm gạo với nước cốt lá dứa hoặc nước lá riềng để tạo màu xanh. Khi gói, hãy gói chặt tay và gói kỹ các góc. Khi luộc, hãy đun nước sôi trước, sau đó giảm nhiệt độ để bánh luộc từ từ trong nước nóng không sôi quá mạnh và không mở nắp nồi thường xuyên.

Câu 3: Tại sao phải ép bánh chưng sau khi luộc?

Việc ép bánh chưng sau khi luộc là để bánh chắc lại, thoát hết nước dư thừa, tránh bị nhão và thiu. Ép bánh giúp bánh giữ được độ dẻo thơm lâu hơn và bảo quản được lâu hơn.