Hải Phòng (trước sáp nhập) là một trong những trung tâm công nghiệp và cảng biển lớn của Việt Nam. Tỉnh đang lên kế hoạch thí điểm sàn giao dịch tín chỉ carbon (carbon credit) vào năm 2026, nhằm đẩy nhanh quá trình giảm phát thải và tiến tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0 (Net-zero) vào năm 2050. Đây là bước đi chiến lược giúp thành phố và các doanh nghiệp công nghiệp chủ động tham gia vào thị trường carbon nội địa, thúc đẩy chuyển đổi xanh và phát triển bền vững.

Sàn giao dịch carbon, công cụ giảm phát thải khí nhà kính hiệu quả

Thông tin trên được ông Dương Đình Ổn, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hải Phòng, nêu tại hội thảo “Chuyển đổi xanh trong khu công nghiệp để phát triển bền vững Hải Phòng” chiều 6/3.

Theo ông Ổn, sàn giao dịch carbon sẽ hoạt động như công cụ thị trường giúp cân bằng lượng phát thải giữa các doanh nghiệp. Cơ chế này vận hành dựa trên tín chỉ carbon, được cấp cho các dự án hoặc cơ sở giảm phát thải khí nhà kính. Sau đó, tín chỉ có thể giao dịch theo cơ chế bù trừ, tức doanh nghiệp có phát thải vượt hạn ngạch phải mua tín chỉ từ các cơ sở phát thải thấp hơn hạn mức.

Tín chỉ carbon là giấy phép hoặc chứng chỉ có giá trị thương mại, cung cấp quyền phát thải một tấn CO2 hoặc loại khí nhà kính tương đương. Cơ chế này không chỉ giúp doanh nghiệp chủ động trong việc giảm phát thải mà còn tạo động lực tài chính cho các dự án xanh, thúc đẩy đổi mới công nghệ và sử dụng năng lượng hiệu quả hơn.

Hải Phòng (trước sáp nhập) đã chuẩn bị gì cho thị trường carbon?

Trên thực tế, Hải Phòng đã tiến hành kiểm kê khí nhà kính tại hơn 100 cơ sở công nghiệp theo Quyết định 13/2024 của Thủ tướng Chính phủ. Việc kiểm kê này cung cấp số liệu quan trọng để đánh giá mức độ phát thải, lập kế hoạch giảm phát thải khí nhà kính. Đồng thời, tỉnh xác định các cơ sở và dự án tiềm năng tham gia sàn giao dịch carbon trong tương lai.

Dự kiến, sau khi nhận được hướng dẫn từ các bộ, ngành liên quan, Hải Phòng sẽ:

• Lựa chọn dự án thí điểm: Tập trung vào các khu công nghiệp, doanh nghiệp có khả năng giảm phát thải hiệu quả.
• Xây dựng quy trình thẩm định và xác nhận tín chỉ carbon theo chuẩn quốc tế.
• Hoàn thiện khung chính sách và kỹ thuật để chuẩn bị cho việc vận hành sàn giao dịch từ năm 2026.

Việc xây dựng sàn giao dịch carbon tại Hải Phòng còn phù hợp với Đề án thành lập và phát triển thị trường carbon tại Việt Nam, theo đó sàn trong nước sẽ thí điểm từ tháng 6/2026 đến hết năm 2028, trước khi chính thức đi vào hoạt động từ năm 2029. Hai loại hàng hóa chính được giao dịch là hạn ngạch phát thải khí nhà kính và tín chỉ carbon.

Hải Phòng (trước sáp nhập) hướng tới Net-zero 2050

Hải Phòng đặt mục tiêu Net-zero vào năm 2050, tương tự như lộ trình quốc gia, và sẽ tập trung vào các lĩnh vực then chốt để giảm phát thải:

• Công nghiệp: Nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng, chuyển đổi sang sản xuất sạch hơn.
• Giao thông vận tải: Khuyến khích sử dụng phương tiện xanh, năng lượng tái tạo, tối ưu hóa hệ thống logistics.
• Năng lượng tái tạo: Đầu tư điện mặt trời, điện gió, cải thiện hạ tầng năng lượng.
• Chất thải sinh hoạt và nước thải: Thu phí môi trường để tăng ý thức bảo vệ môi trường và thúc đẩy xử lý chất thải hiệu quả.
• Nông lâm nghiệp và sử dụng đất: Áp dụng các biện pháp giảm phát thải từ nông nghiệp, tăng trồng rừng, quản lý đất bền vững.

Giải pháp thu phí bảo vệ môi trường từ nước thải và khí thải cũng là một bước quan trọng nhằm khuyến khích doanh nghiệp đổi mới công nghệ, tối ưu hóa tài nguyên, hạn chế chất thải và sản xuất sạch hơn.

Lợi ích của sàn giao dịch carbon với doanh nghiệp và thành phố

Việc triển khai sàn giao dịch carbon tại Hải Phòng mang lại nhiều lợi ích:

• Tài chính: Doanh nghiệp phát thải cao phải mua tín chỉ, trong khi các dự án giảm phát thải có thể bán tín chỉ, tạo nguồn thu bền vững.
• Động lực đổi mới công nghệ: Các doanh nghiệp sẽ đầu tư vào công nghệ xanh, nâng cao hiệu quả sản xuất và giảm chi phí năng lượng.
• Hỗ trợ chính sách: Sàn carbon giúp cơ quan quản lý theo dõi, đánh giá và điều chỉnh chính sách giảm phát thải hiệu quả.
• Hội nhập quốc tế: Sàn giao dịch carbon chuẩn bị Hải Phòng và các doanh nghiệp công nghiệp tham gia thị trường carbon toàn cầu, nâng cao năng lực cạnh tranh.

Theo Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hải Phòng, sàn carbon là bước chuyển tiếp quan trọng, giúp doanh nghiệp và chính quyền tham gia chủ động vào thị trường carbon nội địa. Đồng thời, sàn còn góp phần đẩy nhanh tốc độ giảm phát thải để hướng tới Net-zero 2050.

Kết luận

Việc Hải Phòng thí điểm sàn giao dịch carbon vào 2026 là bước đi tiên phong, thể hiện cam kết mạnh mẽ của thành phố trong chuyển đổi xanh và phát triển bền vững. Không chỉ tạo ra cơ chế giảm phát thải hiệu quả, sàn carbon còn là công cụ thúc đẩy đổi mới công nghệ, nâng cao ý thức bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế xanh.

Với chiến lược này, Hải Phòng đang đặt nền móng vững chắc để trở thành một trong những thành phố công nghiệp xanh hàng đầu Việt Nam, góp phần vào mục tiêu Net-zero toàn quốc vào năm 2050.