Trong thực tế lao động, phép năm hay còn gọi là nghỉ phép hằng năm là một quyền lợi mà người lao động được hưởng khi làm việc đủ 12 tháng cho một công ty hay doanh nghiệp. Tuy nhiên, một vấn đề thường gặp là việc công ty yêu cầu người lao động phải sử dụng hết phép năm trước khi nghỉ việc. Câu hỏi đặt ra là liệu quy định này có đúng theo quy định của pháp luật hay không? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về vấn đề này và các quy định liên quan.
Công ty quy định phải sử dụng hết phép năm trước ngày nghỉ việc có đúng luật?
1. Phép năm là gì?
Theo quy định tại Điều 113 của Bộ luật Lao động 2019, người lao động làm việc đủ 12 tháng tại một công ty sẽ được hưởng 12 ngày nghỉ phép năm nếu làm việc trong điều kiện bình thường. Đối với các trường hợp đặc biệt như làm việc trong điều kiện nặng nhọc, độc hại hoặc ở những nơi xa xôi, hẻo lánh, người lao động sẽ được hưởng nhiều hơn 12 ngày phép năm.
Ngoài ra, nếu người lao động làm việc chưa đủ 12 tháng, số ngày nghỉ phép năm sẽ được tính theo tỷ lệ tương ứng với số tháng đã làm việc.
2. Quyền sử dụng phép năm của người lao động
Theo Điều 114 Bộ luật Lao động 2019, người lao động có quyền sử dụng phép năm theo lịch sắp xếp của công ty và sự thỏa thuận giữa hai bên. Cụ thể, người lao động có thể chọn thời điểm nghỉ phép năm phù hợp, nhưng cần phải thông qua sự đồng ý của người sử dụng lao động.
Trường hợp người lao động không thể sử dụng hết phép năm trong năm làm việc, họ có thể thỏa thuận với công ty về việc chuyển phép năm còn lại sang năm sau. Tuy nhiên, theo luật, số ngày phép được chuyển không nên quá nhiều và cần phải được sử dụng trong thời gian hợp lý.
3. Công ty yêu cầu sử dụng hết phép năm trước khi nghỉ việc có đúng không?
Pháp luật lao động không có quy định bắt buộc người lao động phải sử dụng hết ngày nghỉ phép năm trước khi nghỉ việc. Việc công ty yêu cầu người lao động phải sử dụng hết phép năm trước khi nghỉ việc cần phải dựa trên sự thỏa thuận và đồng ý của cả hai bên.
Nếu người lao động không thể sử dụng hết số ngày phép năm trước khi nghỉ việc, thì theo Điều 114 của Bộ luật Lao động, công ty phải có trách nhiệm trả tiền cho những ngày phép chưa sử dụng. Số tiền này sẽ được tính bằng mức lương bình quân của người lao động trong thời gian làm việc.
4. Trường hợp người lao động không muốn nghỉ hết phép năm
Trong nhiều trường hợp, người lao động có thể không muốn sử dụng hết phép năm vì muốn tập trung vào công việc hoặc do các lý do cá nhân khác. Trong tình huống này, nếu không có sự đồng thuận từ phía người lao động, công ty không thể ép buộc người lao động phải nghỉ hết phép năm trước khi nghỉ việc.
Tuy nhiên, công ty có quyền thương lượng với người lao động về việc sử dụng phép năm. Nếu đạt được thỏa thuận, người lao động có thể nghỉ phép trước khi nghỉ việc hoặc nhận tiền cho số ngày phép chưa sử dụng.
5. Trường hợp công ty không thanh toán tiền phép năm chưa sử dụng
Trong một số trường hợp, khi người lao động nghỉ việc mà chưa sử dụng hết phép năm, công ty có trách nhiệm thanh toán tiền cho những ngày phép chưa sử dụng. Nếu công ty không thực hiện việc thanh toán này, người lao động có quyền yêu cầu thanh toán thông qua các cơ quan chức năng như phòng lao động hoặc tòa án.
Điều này đã được quy định rõ ràng trong Bộ luật Lao động và người lao động hoàn toàn có quyền bảo vệ quyền lợi của mình khi công ty không tuân thủ quy định.
6. Các bước xử lý khi gặp vấn đề với phép năm trước khi nghỉ việc
Nếu bạn gặp phải tình huống công ty yêu cầu sử dụng hết phép năm trước khi nghỉ việc hoặc không thanh toán tiền cho phép chưa sử dụng, bạn có thể thực hiện các bước sau:
- Bước 1: Đối thoại trực tiếp với công ty: Trước tiên, bạn nên trao đổi trực tiếp với công ty để hiểu rõ lý do và thương lượng về việc sử dụng phép hoặc nhận tiền bồi hoàn.
- Bước 2: Gửi đơn kiến nghị: Nếu không thể thỏa thuận được, bạn có thể gửi đơn kiến nghị lên phòng nhân sự hoặc phòng lao động của công ty để giải quyết.
- Bước 3: Yêu cầu sự can thiệp của cơ quan chức năng: Trong trường hợp vấn đề không được giải quyết, bạn có thể yêu cầu sự can thiệp của các cơ quan chức năng có thẩm quyền, như phòng lao động, tòa án, để bảo vệ quyền lợi của mình.
Kết luận
Tóm lại, công ty không có quyền ép buộc người lao động phải sử dụng hết phép năm trước khi nghỉ việc nếu không có sự đồng thuận từ phía người lao động. Nếu không sử dụng hết phép năm, người lao động có quyền yêu cầu công ty thanh toán tiền bồi thường cho những ngày phép chưa sử dụng. Điều quan trọng là cả hai bên cần phải có sự thỏa thuận và tuân thủ theo quy định của Bộ luật Lao động để đảm bảo quyền lợi chính đáng.
Khi gặp phải tình huống này, người lao động nên chủ động tìm hiểu kỹ các quy định pháp luật và không ngần ngại bảo vệ quyền lợi của mình thông qua các cơ quan chức năng nếu cần. Trên đây là một số thông tin tóm tắt do chuyên mục Tin luật lao động từ các nguồn liên quan.