Đông Nam Bộ là vùng kinh tế năng động nhất cả nước. Đây cũng là nơi có nhiều khu công nghiệp quy mô lớn. Trong giai đoạn mới, các địa phương trong vùng đang chuyển hướng mạnh mẽ sang mô hình phát triển công nghiệp xanh. Trong đó, phát triển khu công nghiệp gắn với Net Zero được xem là chiến lược quan trọng để nâng cao năng lực cạnh tranh và thu hút đầu tư chất lượng.
TP. Hồ Chí Minh chuyển mình với mô hình khu công nghiệp sinh thái
Hiện nay TP. Hồ Chí Minh có hơn 60 khu chế xuất và khu công nghiệp đang hoạt động. Thành phố đang hoàn thiện đề án chuyển đổi 5 khu gồm Tân Thuận, Hiệp Phước, Tân Bình, Cát Lái và Bình Chiểu theo hướng công nghệ cao và bền vững.
Khu công nghiệp Hiệp Phước được chọn tham gia chương trình khu công nghiệp sinh thái toàn cầu. Chương trình này do Chính phủ Thụy Sĩ hỗ trợ. Năm 2020 khu này mới đạt 44% tiêu chí sinh thái. Đến cuối năm 2023 con số này đã lên 76% và tiếp tục được nâng cao.
TP. Hồ Chí Minh đang ưu tiên đầu tư hạ tầng xanh. Đồng thời đẩy mạnh ứng dụng năng lượng tái tạo và tăng hiệu quả sử dụng tài nguyên. Đây là cơ sở để phát triển khu công nghiệp gắn với Net Zero theo đúng định hướng quốc gia về tăng trưởng xanh.
Đồng Nai thúc đẩy công nghiệp thân thiện môi trường
Tỉnh Đồng Nai có nhiều khu công nghiệp lớn, tỷ trọng công nghiệp trong cơ cấu kinh tế chiếm hơn 58%. Đây là nền tảng để địa phương đẩy mạnh chiến lược phát triển xanh.
Bộ Tài chính đã chọn Đồng Nai làm nơi thí điểm mô hình khu công nghiệp sinh thái. Mục tiêu là từng bước nhân rộng ra toàn tỉnh. Các khu công nghiệp mới được quy hoạch đều nằm ở vị trí thuận lợi. Hạ tầng tốt. Chi phí đầu tư hạ tầng thấp.
Tỉnh đang đẩy mạnh thu hút các ngành công nghệ cao. Ưu tiên những dự án sử dụng ít năng lượng và ít phát thải. Điều này góp phần đẩy nhanh phát triển khu công nghiệp gắn với Net Zero tại khu vực phía Nam.
Tây Ninh khởi động dự án khu công nghiệp xanh
Tây Ninh vừa khởi công dự án hạ tầng khu công nghiệp Thủ Thừa. Đây là khu công nghiệp mới đầu tiên sau khi tỉnh sáp nhập với Long An. Dự án được quy hoạch theo hướng hiện đại và thông minh.
Khu công nghiệp Thủ Thừa ưu tiên phát triển các ngành công nghiệp sạch. Hệ thống xử lý nước thải được đầu tư bài bản, kết hợp với thiết kế giao thông nội khu hợp lý. Bên cạnh đó, dự án còn tích hợp các dịch vụ hỗ trợ như logistics, lưu trú cho công nhân và hoạt động thương mại. Việc xây dựng hạ tầng theo mô hình bền vững là một phần trong định hướng phát triển khu công nghiệp gắn với Net Zero mà tỉnh Tây Ninh đang triển khai.
Cơ hội tiếp cận thị trường xuất khẩu xanh
Từ năm 2026 Liên minh châu Âu sẽ áp dụng cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM). Các doanh nghiệp muốn xuất khẩu hàng hóa vào thị trường này phải đáp ứng tiêu chuẩn môi trường khắt khe. Đây là thời điểm để các khu công nghiệp Việt Nam chuyển đổi mô hình hoạt động. Các khu công nghiệp đạt tiêu chuẩn xanh sẽ dễ tiếp cận các đơn hàng lớn. Đặc biệt là từ các quốc gia phát triển.
Phát triển khu công nghiệp gắn với Net Zero không chỉ phù hợp với mục tiêu giảm phát thải quốc gia. Nó còn giúp doanh nghiệp chủ động trước các yêu cầu mới về chuỗi cung ứng và chứng nhận khí thải.
Hạ tầng xanh cần đi kèm quản trị mới
Theo ông Trần Thanh Tùng thuộc Ban quản lý các khu công nghiệp TP. HCM, chuyển đổi xanh không chỉ là thay đổi hạ tầng. Doanh nghiệp cần thay đổi cả cách vận hành và quản lý sản xuất. Việc chia sẻ tài nguyên, tái sử dụng chất thải và phối hợp sản xuất giữa các nhà máy là hướng đi cần thiết.
Tại nhiều khu công nghiệp thí điểm, mô hình này đang mang lại hiệu quả rõ rệt. Sản xuất xanh giúp giảm chi phí xử lý chất thải. Doanh nghiệp được hỗ trợ nhiều hơn từ các chính sách tín dụng xanh và ưu đãi thuế. Đây là cơ hội để phát triển khu công nghiệp gắn với Net Zero trở thành nền tảng quan trọng cho phát triển bền vững trong tương lai.
Kết luận
Phát triển khu công nghiệp gắn với Net Zero đang trở thành ưu tiên chiến lược của Đông Nam Bộ. TP. Hồ Chí Minh, Đồng Nai và Tây Ninh đều đã có bước đi cụ thể. Việc này không chỉ giúp giảm phát thải mà còn tạo điều kiện để hàng hóa Việt Nam tiếp cận thị trường quốc tế.
Trong thời gian tới, các địa phương cần đẩy mạnh đầu tư cho hạ tầng xanh. Đồng thời phối hợp chặt chẽ với doanh nghiệp để xây dựng mô hình khu công nghiệp sinh thái. Đây là bước đi quan trọng để đảm bảo tăng trưởng kinh tế song song với bảo vệ môi trường.
