Tiêm phòng cho mẹ bầu là một phần quan trọng trong quá trình chăm sóc sức khỏe của mẹ và sự phát triển khỏe mạnh của thai nhi. Việc tiêm phòng giúp tăng cường hệ miễn dịch của người mẹ, bảo vệ cả mẹ và bé khỏi các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Dưới đây là những thông tin quan trọng về việc tiêm ng cho thai phụ mà bạn nên biết

Tại sao tiêm phòng cho bà bầu lại quan trọng?

Trong quá trình mang thai, hệ miễn dịch của thai phụ thường suy yếu, khiến cơ thể dễ bị nhiễm bệnh hơn. Các bệnh truyền nhiễm không chỉ gây hại cho người mẹ mà còn có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển của thai nhi. Vì vậy, việc tiêm phòng cho bà bầu giúp tạo ra kháng thể để bảo vệ mẹ và thai nhi khỏi các bệnh có thể gây biến chứng trong suốt thai kỳ.

Một số bệnh có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng cho thai nhi nếu mẹ mắc phải, bao gồm sảy thai, dị tật bẩm sinh, sinh non hoặc các biến chứng sau sinh.

Tiêm phòng trước khi mang thai để bảo vệ mẹ và bé

Trước khi có kế hoạch mang thai, việc tiêm phòng cho bà bầu là cần thiết để đảm bảo sức khỏe cho mẹ và thai nhi, giảm nguy cơ dị tật, sinh non hay các biến chứng khác. Dưới đây là những loại vắc-xin quan trọng mẹ nên lưu ý.

Sởi – quai bị – rubella (MMR)

Sởi, quai bị và rubella là những bệnh lây qua đường hô hấp, nếu mẹ mắc phải trong thai kỳ có thể gây dị tật bẩm sinh, suy dinh dưỡng thai, sinh non hoặc thai chết lưu. Vì vậy, khi có kế hoạch mang thai, mẹ nên tiêm vắc-xin MMR trước 3–6 tháng, tối thiểu 1 tháng trước ngày dự định thụ thai để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé.

Thủy đậu

Nếu mẹ chưa từng mắc thủy đậu hoặc chưa tiêm vắc-xin, việc tiêm phòng trước khi mang thai là cần thiết. Thủy đậu trong thai kỳ có thể gây thủy đậu bẩm sinh, dị tật đầu nhỏ, gồng cứng tay chân, bại não ở trẻ. Vì thế, đảm bảo mẹ có kháng thể chống thủy đậu sẽ giảm tối đa nguy cơ ảnh hưởng xấu tới thai nhi.

Viêm gan B

Viêm gan B có khả năng lây qua đường máu và từ mẹ sang con. Trước khi mang thai, phụ nữ nên đi xét nghiệm viêm gan B để bác sĩ tư vấn việc tiêm phòng phù hợp, từ đó bảo vệ sức khỏe của mẹ và ngăn ngừa lây truyền cho thai nhi.

Cúm

Mẹ mắc cúm trong thai kỳ, đặc biệt là trong 3 tháng đầu và 3 tháng cuối, có thể làm tăng nguy cơ dị tật tim, sứt môi hay hở hàm ếch cho trẻ. Tiêm vắc-xin phòng cúm trước khi mang thai hoặc trong thai kỳ giúp giảm đáng kể các rủi ro này, đồng thời hỗ trợ sức khỏe mẹ và bé.

Bạch hầu – ho gà – uốn ván (DPT)

Vắc-xin DPT cần tiêm một mũi duy nhất cho phụ nữ từ 4 đến 64 tuổi trước khi mang thai. Việc này không chỉ bảo vệ mẹ khỏi các bệnh bạch hầu, ho gà và uốn ván mà còn giúp phòng ho gà sơ sinh cho trẻ, đảm bảo trẻ được khởi đầu một cách khỏe mạnh.

Các loại vắc xin thai phụ cần tiêm phòng

Không phải tất cả các loại vắc xin đều an toàn để tiêm trong suốt thai kỳ. Dưới đây là một số loại vaccine quan trọng và thường được khuyến nghị tiêm phòng cho mẹ bầu:

Vắc xin uốn ván, bạch hầu, ho gà (Tdap)

• Lý do tiêm phòng: Vắc xin Tdap bảo vệ thai phụ khỏi các bệnh như uốn ván, bạch hầu, và ho gà – những bệnh có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm cho cả mẹ và bé. Đặc biệt, ho gà có thể gây tử vong ở trẻ sơ sinh nếu không được bảo vệ kịp thời.
• Thời điểm tiêm: Thai phụ nên tiêm vắc xin này vào khoảng tuần 27-36 của thai kỳ, để bảo đảm rằng kháng thể từ người mẹ sẽ truyền sang thai nhi trước khi sinh.

Vắc xin cúm (influenza)

• Lý do tiêm phòng: Cúm là một bệnh rất dễ lây lan và có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng cho thai phụ như viêm phổi, sảy thai hoặc sinh non. Tiêm phòng cúm giúp bảo vệ mẹ khỏi nhiễm cúm trong mùa cúm và bảo vệ em bé trong những tháng đầu đời.
• Thời điểm tiêm: Thai phụ có thể tiêm vắc xin cúm bất kỳ lúc nào trong suốt thai kỳ, nhưng tốt nhất là trước mùa cúm (từ tháng 10 đến tháng 5).

Vắc xin viêm gan B

• Lý do tiêm phòng: Viêm gan B là bệnh truyền nhiễm qua máu và dịch cơ thể. Nếu mẹ nhiễm viêm gan B, nguy cơ lây truyền bệnh sang cho thai nhi rất cao, gây ra nhiều vấn đề sức khỏe lâu dài cho trẻ.
• Thời điểm tiêm: Nếu thai phụ chưa được tiêm phòng viêm gan B trước khi mang thai, bác sĩ sẽ khuyến nghị tiêm trong suốt thai kỳ để bảo vệ mẹ và thai nhi.

Những loại vắc xin cần tránh tiêm trong thời kỳ mang thai

Mặc dù tiêm phòng rất quan trọng, nhưng có một số loại vắc xin mà thai phụ cần tránh trong suốt thai kỳ, đặc biệt là các vắc xin sống. Dưới đây là những vắc xin không nên tiêm trong thời gian mang thai:

• Vắc xin sởi – quai bị – rubella (MMR): Đây là vắc xin sống, không nên tiêm trong suốt thai kỳ do nguy cơ gây hại cho thai nhi. Nếu bạn có ý định mang thai, nên tiêm phòng trước khi có thai ít nhất 1 tháng.
• Vắc xin thủy đậu: Thai phụ không nên tiêm phòng thủy đậu trong thai kỳ. Nếu cần, hãy tiêm trước khi có thai và chờ ít nhất 1 tháng trước khi thụ thai.
• Vắc xin HPV: Tiêm phòng HPV để ngừa ung thư cổ tử cung không nên tiêm trong thai kỳ.

Nếu bạn không nhớ đã tiêm những loại vắc xin này trước khi mang thai hay chưa, hãy trao đổi với bác sĩ để có lịch tiêm phòng hợp lý sau khi sinh.

Lịch tiêm phòng và thời gian tiêm phòng cho bà bầu

Để đảm bảo một thai kỳ khỏe mạnh và giảm nguy cơ mắc các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho cả mẹ và trẻ sơ sinh, việc tiêm chủng theo lịch khuyến cáo là rất quan trọng. Một số loại vắc xin được khuyến cáo cho phụ nữ mang thai bao gồm vắc xin cúm, vắc xin Ho gà – Bạch hầu – Uốn ván (Tdap), vắc xin uốn ván, và vắc xin phòng virus hợp bào hô hấp (RSV). Việc tuân thủ đúng thời điểm tiêm giúp cơ thể mẹ sản sinh kháng thể, bảo vệ thai nhi ngay từ trong bụng mẹ.

Chi tiết lịch tiêm vắc xin uốn ván theo nhóm

1. Người chưa tiêm hoặc chưa đủ 3 mũi cơ bản
   • Mũi 1: Tiêm sớm khi có thai lần đầu
   • Mũi 2: ≥ 1 tháng sau mũi 1
   • Mũi 3: ≥ 6 tháng sau mũi 2 hoặc lần có thai sau
   • Mũi 4: ≥ 1 năm sau mũi 3 hoặc lần có thai sau
   • Mũi 5: ≥ 1 năm sau mũi 4 hoặc lần có thai sau
2. Người đã tiêm đủ 3 mũi cơ bản khi <1 tuổi
   • Mũi 1: Tiêm sớm khi có thai lần đầu
   • Mũi 2: ≥ 1 tháng sau mũi 1
   • Mũi 3: ≥ 1 năm sau mũi 2
3. Người đã tiêm đủ 3 mũi cơ bản + ít nhất 1 liều nhắc lại
   • Lần 1: Tiêm sớm khi có thai lần đầu
   • Lần 2: ≥ 1 năm sau lần 1

Bà bầu tiêm phòng trễ lịch có sao không?

Việc tiêm phòng đúng lịch trong thai kỳ là cách hiệu quả nhất để bảo vệ cả mẹ và thai nhi khỏi các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Nếu tiêm vắc xin bị trễ:

• Rủi ro tăng nguy cơ mắc bệnh: Mẹ và thai nhi chưa được bảo vệ đầy đủ trong thời gian trì hoãn, dễ bị nhiễm các bệnh như cúm, ho gà, uốn ván,… nếu tiếp xúc với mầm bệnh.
• Một số vắc xin cần hoàn tất trước khi mang thai: Ví dụ, vắc xin Sởi – Quai bị – Rubella cần hoàn tất 1–3 tháng trước thai kỳ, vắc xin Thủy đậu cần hoàn tất ít nhất 3 tháng trước khi mang thai. Tiêm trễ có thể làm tăng nguy cơ biến chứng cho thai nhi.
• Hiệu quả vắc xin vẫn được duy trì: Khi bà bầu hoàn tất các mũi tiêm trễ, cơ thể vẫn tạo ra kháng thể bảo vệ, nhưng khoảng thời gian chưa tiêm là lúc cơ thể chưa được bảo vệ.

Khuyến cáo: Bà bầu nên tiêm càng sớm càng tốt khi trễ lịch và thông báo với bác sĩ để được hướng dẫn tiêm phù hợp, đảm bảo hiệu quả và an toàn cho mẹ và thai nhi.

Những lưu ý khi tiêm phòng cho bà bầu

Khi tiêm phòng, thai phụ cần lưu ý những điều sau để đảm bảo an toàn:

• Tham khảo ý kiến bác sĩ: Trước khi tiêm bất kỳ loại vắc xin nào, thai phụ nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn về loại vắc xin phù hợp và thời điểm tiêm tốt nhất.
• Thông báo về tiền sử dị ứng: Nếu thai phụ có tiền sử dị ứng với bất kỳ loại thuốc hoặc vắc xin nào, cần thông báo ngay với bác sĩ để tránh các phản ứng phụ.
• Theo dõi sau tiêm: Sau khi tiêm phòng, thai phụ nên theo dõi các triệu chứng như sưng đau, sốt nhẹ. Nếu có dấu hiệu bất thường như sốt cao, khó thở hoặc phát ban, hãy liên hệ với bác sĩ ngay lập tức.

Kết luận

Việc tiêm phòng cho bà bầu là một bước quan trọng để bảo vệ sức khỏe cho cả mẹ và thai nhi trong suốt thai kỳ. Các loại vắc xin như Tdap, cúm và viêm gan B là cần thiết để đảm bảo rằng cơ thể mẹ được trang bị đầy đủ kháng thể, giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Tuy nhiên, trước khi tiêm phòng, thai phụ cần tham khảo ý kiến bác sĩ để có lịch tiêm phòng phù hợp và đảm bảo an toàn tuyệt đối cho cả mẹ và bé.