Thị trường tín chỉ carbon rừng chất lượng cao đang trở thành tâm điểm quan tâm của các tập đoàn, doanh nghiệp lớn trên thế giới, đặc biệt là trong bối cảnh các cam kết giảm phát thải khí nhà kính ngày càng được thúc đẩy mạnh mẽ. Theo báo cáo của công ty công nghệ khí hậu Arbonics, khi mua tín chỉ carbon từ các dự án bảo tồn hoặc trồng rừng, các doanh nghiệp ngày càng ưu tiên yếu tố chất lượng, tính minh bạch và tác động thực sự của tín chỉ hơn là số lượng đơn thuần.

Tuy nhiên, do đặc thù lâu dài của các dự án rừng, nguồn cung tín chỉ carbon chất lượng cao vẫn chưa đáp ứng đủ nhu cầu, dẫn đến giá cả tăng cao và cạnh tranh ngày càng gay gắt trên thị trường.

Tín chỉ carbon rừng chất lượng cao – Tiềm năng lớn nhưng nguồn cung hạn chế

Các dự án trồng rừng và bảo tồn rừng cần nhiều năm để phát triển và tạo ra tín chỉ carbon đáng tin cậy. Báo cáo của Arbonics cho thấy, khách hàng hiện nay không chỉ quan tâm đến số lượng tín chỉ carbon mà còn đặt ra nhiều câu hỏi nghiêm ngặt về quy trình tạo tín chỉ, bằng chứng minh chứng khả năng loại bỏ carbon, cũng như tác động xã hội và môi trường đi kèm.

Điều này khiến cho các dự án sản xuất tín chỉ carbon rừng chất lượng cao vẫn trong giai đoạn mở rộng quy mô và chưa thể nhanh chóng đáp ứng nhu cầu thị trường, đặc biệt tại các khu vực như châu Âu. Trong số 13,4 triệu tín chỉ đạt chuẩn Verra trong lĩnh vực nông nghiệp, lâm nghiệp và sử dụng đất toàn cầu năm 2024, chỉ có 65.041 tín chỉ phát hành tại châu Âu, cho thấy sự chậm trễ trong phát hành do các thủ tục kiểm định khắt khe.

CEO Arbonics, Lisett Luik, nhận định: “Các tập đoàn đang tìm kiếm các dự án carbon rừng có tác động cụ thể tại các quốc gia họ hoạt động. Nhu cầu ngày càng tăng nhưng nguồn cung vẫn chưa bắt kịp, điều này thực sự đáng ngạc nhiên.”

Giá tín chỉ carbon rừng chất lượng cao đang tăng mạnh

Do nguồn cung hạn chế, thị trường tín chỉ carbon rừng chất lượng cao được dự báo sẽ ngày càng cạnh tranh. Các doanh nghiệp buộc phải đặt mua trước nhiều năm để đảm bảo tiếp cận tín chỉ đáng tin cậy và tránh bị ảnh hưởng bởi biến động giá trong tương lai.

Hiện tại, giá một tín chỉ carbon rừng dao động từ 20 đô la cho các dự án lâu năm nhưng chất lượng thấp, đến 70 đô la cho dự án chất lượng cao. Theo phân tích của Trung tâm Net Zero thuộc hãng kiểm toán EY, mức giá này sẽ tiếp tục tăng lên khoảng 80-150 đô la/tấn vào năm 2035.

Báo cáo của Arbonics cũng cảnh báo rằng, việc đầu tư sớm không chỉ giúp doanh nghiệp đảm bảo nguồn tín chỉ đáng tin cậy mà còn tránh được các áp lực quản lý khí thải ngày càng khắt khe từ các cơ quan chức năng.

Thách thức lớn: Tín chỉ carbon rừng đáng tin cậy và minh bạch

Một trong những khó khăn lớn nhất của thị trường tín chỉ carbon rừng chất lượng cao là đảm bảo tính minh bạch và độ tin cậy của tín chỉ. Ở châu Âu, phần lớn tín chỉ carbon rừng đến từ hai loại dự án chính: trồng rừng mới (lập rừng trên đất chưa có cây che phủ) và cải thiện quản lý rừng hiện có (IFM). Trong đó, khoảng 75% tín chỉ là từ các dự án IFM và chỉ 25% từ các dự án trồng rừng mới.

Các dự án trồng rừng thường mất nhiều năm để cây phát triển đến mức có thể hấp thụ lượng carbon đáng kể, đôi khi phải mất cả thập kỷ. Vì vậy, các công ty đầu tư vào tín chỉ carbon rừng cần coi đây là một phần của chiến lược khí hậu dài hạn.

Thị trường tín chỉ carbon rừng châu Âu được hỗ trợ bởi hệ thống pháp lý chặt chẽ, hồ sơ đất đai chi tiết và dữ liệu minh bạch, phù hợp với các khuôn khổ của Liên minh châu Âu như Chỉ thị báo cáo bền vững doanh nghiệp (CSRD) và Khung chứng nhận loại bỏ carbon (CRCF). Sự minh bạch này rất quan trọng vì thị trường carbon tự nguyện còn đối mặt với nỗi lo về “tẩy xanh”, mua tín chỉ kém chất lượng, không thực sự loại bỏ khí nhà kính.

Theo bà Luik, “Người mua lo sợ mua phải tín chỉ carbon mà cuối cùng trở thành scandal ‘greenwashing’ trên các phương tiện truyền thông lớn, điều này là ác mộng đối với các nhà quản lý phát triển bền vững.”

Hướng đi cho thị trường tín chỉ carbon rừng chất lượng cao

Để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng, các doanh nghiệp và chính phủ cần thúc đẩy phát triển các dự án trồng rừng và bảo tồn có tiêu chuẩn cao, minh bạch và được giám sát chặt chẽ. Đồng thời, việc hỗ trợ pháp lý và các khung chứng nhận rõ ràng sẽ giúp tạo niềm tin cho người mua và nâng cao giá trị thực của tín chỉ carbon rừng chất lượng cao.

Đầu tư sớm vào tín chỉ carbon không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn góp phần quan trọng trong chiến lược giảm phát thải toàn cầu, hướng tới mục tiêu Net Zero vào năm 2050.