Biến đổi khí hậu đang đặt ra những thách thức nghiêm trọng đối với các tỉnh ven biển Việt Nam, trong đó có Khánh Hòa mới. Nhiệt độ tăng, mực nước biển dâng, và hiện tượng thời tiết cực đoan ngày càng thường xuyên hơn. Để ứng phó, tỉnh Khánh Hòa mới đã đặt mục tiêu Net-Zero Carbon vào năm 2040, sớm hơn 10 năm so với mục tiêu quốc gia.

Mục tiêu này không chỉ giúp giảm phát thải khí nhà kính mà còn tạo động lực phát triển kinh tế xanh, thu hút đầu tư, và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng phân tích lộ trình, giải pháp và cơ hội mà chiến lược Net-Zero mang lại cho Khánh Hòa mới.

Thực trạng và tiềm năng năng lượng của Khánh Hòa mới

Khánh Hòa mới có tiềm năng lớn về năng lượng tái tạo, đặc biệt là điện mặt trời và điện gió. Một số điểm nổi bật:

• Điện mặt trời: Khu vực Cam Lâm, Vạn Ninh sở hữu cường độ bức xạ mặt trời cao, phù hợp phát triển các dự án điện mặt trời quy mô lớn.
• Điện gió: Các khu vực ven biển và đồi núi có tốc độ gió trung bình 6–7 m/s, lý tưởng cho điện gió trên bờ và ngoài khơi.
• Năng lượng sinh khối và hydrogen: Khánh Hòa mới có thể tận dụng phụ phẩm nông nghiệp và rác thải sinh hoạt để phát triển năng lượng sinh khối. Hydrogen xanh sẽ là giải pháp dài hạn cho giao thông và công nghiệp nặng.

Hiện nay, lượng phát thải khí nhà kính của tỉnh ước tính khoảng 3–4 triệu tấn CO₂e/năm, và nếu không có biện pháp kiểm soát, con số này có thể vượt 6 triệu tấn CO₂e vào năm 2040. Đây là lý do tỉnh cần một lộ trình Net-Zero rõ ràng và khả thi.

Lộ trình đạt Net-Zero Carbon của Khánh Hòa mới

Giai đoạn I (2025 – 2030): Xây dựng nền tảng

Trong giai đoạn đầu, tỉnh tập trung vào:

• Phát triển năng lượng tái tạo: Xây dựng các nhà máy điện mặt trời 4.000 MWp, điện gió 2.000 MW.
• Giao thông xanh: Triển khai trạm sạc xe điện, khuyến khích xe buýt, taxi điện.
• Công nghiệp sạch: Áp dụng tiêu chuẩn ISO 50001, nâng cấp các nhà máy hiện có, thu hút các ngành công nghệ sạch.
  
• Hạ tầng thông minh: Triển khai hệ thống lưới điện thông minh, tối ưu hóa phân phối và tiêu thụ năng lượng.

Giai đoạn II (2030 – 2035): Trung hòa carbon

Giai đoạn này tập trung vào:

• Nhà máy điện hạt nhân nhỏ: Xây dựng nhà máy điện hạt nhân tại Ninh Thuận để bổ sung nguồn năng lượng không phát thải.
• Phát triển giao thông điện và hydrogen: Toàn bộ phương tiện công cộng chuyển sang sử dụng năng lượng sạch.
• Nông nghiệp và rừng hấp thụ carbon: Thúc đẩy nông nghiệp tuần hoàn, trồng rừng và phục hồi rừng ngập mặn.
• Khu công nghiệp Net-Zero: Chuyển đổi các khu công nghiệp hiện hữu sang các tiêu chuẩn xanh, giảm phát thải và tăng hiệu suất năng lượng.

Giai đoạn III (2035 – 2040): Trung hòa hoàn toàn

• Toàn bộ năng lượng không phát thải: Hệ thống điện, giao thông, công nghiệp đạt tiêu chuẩn Net-Zero.
• Công trình xây dựng xanh: Các tòa nhà mới đạt chứng nhận xanh, giảm tiêu thụ năng lượng và phát thải.
• Quản trị khí hậu số hóa: Sử dụng bản đồ phát thải, hệ thống MRV và cơ chế pháp lý minh bạch để theo dõi và kiểm soát phát thải.

Cơ hội hợp tác quốc tế và tài chính xanh

Để thực hiện Net-Zero, Khánh Hòa mới cần:

• Huy động vốn quốc tế: Quỹ GCF, WB, ADB và các quỹ đầu tư xanh quốc tế.
• Chuyển giao công nghệ: Hợp tác với các quốc gia đi đầu về năng lượng sạch và logistics xanh.
• Tăng cường năng lực quản trị: Đào tạo nguồn nhân lực về quản lý năng lượng, kỹ thuật năng lượng tái tạo và phát triển bền vững.

Hợp tác quốc tế không chỉ giúp giảm chi phí chuyển đổi mà còn tạo cơ hội nâng cao vị thế cạnh tranh của Khánh Hòa mới trên bản đồ kinh tế xanh khu vực ASEAN.

Lợi ích khi đạt Net-Zero Carbon

• Môi trường sạch hơn: Giảm phát thải khí nhà kính, cải thiện chất lượng không khí và nguồn nước.
• Kinh tế xanh: Thu hút đầu tư, phát triển du lịch sinh thái và công nghiệp xanh.
• Cải thiện đời sống người dân: Hạ tầng xanh, giao thông công cộng sạch, giảm chi phí năng lượng dài hạn.
• Vị thế quốc tế: Trở thành địa phương tiên phong về tăng trưởng xanh và trách nhiệm với khí hậu.

Kết bài

Đạt Net-Zero Carbon vào năm 2040 là thách thức lớn nhưng hoàn toàn khả thi nếu Khánh Hòa mới thực hiện đồng bộ các giải pháp về năng lượng, giao thông, công nghiệp, nông nghiệp và đô thị xanh. Lộ trình rõ ràng, quản trị khí hậu minh bạch và hợp tác quốc tế sẽ giúp tỉnh giảm phát thải, phát triển bền vững và khẳng định vị thế trong khu vực.

Khánh Hòa mới không chỉ hướng tới một tương lai xanh, sạch mà còn mở ra cơ hội kinh tế bền vững, sáng tạo và cạnh tranh trong kỷ nguyên năng lượng sạch. Đây là bước đi chiến lược để tỉnh trở thành mô hình mẫu mực về tăng trưởng Net-Zero tại Việt Nam và Đông Nam Á.